Την Πέμπτη 15 Μαρτίου 2012, πραγματοποιήθηκαν οι εργασίες της Συνοδικής Επιτροπής Τροποποιήσεως του Κανονισμού περί Ιερών Μονών και καταρτίσεως Κανονισμού περί Ιερών Ησυχαστηρίων, της οποίας Πρόεδρος είναι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος.
Αφού αναφέρουμε ότι η απόφαση που λήφθηκε αφορά τη λειτουργία των νεοϊδρυθέντων ησυχαστήριων και όχι των υπαρχόντων, τα οποία θα λειτουργούν όπως σήμερα, σας παραθέτουμε την εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης στη συγκεκριμένη ημερίδα.
ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ
ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΗΓΟΥΜΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΩΝ,
ΑΝΔΡΩΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ,
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΑΘΗΝΑ 15 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012
Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί,
Σεβάσμιοι εκπρόσωποι των Ιερών Ησυχαστηρίων της Εκκλησίας μας,
Εκ προοιμίου εκφράζω σε Σας, Μακαριώτατε, τις ευγνώμονες ευχαριστίες, τις προσωπικές, αλλά και των Σεβαστών Μελών και του Γραμματέως της Συνοδικής Επιτροπής επί του Μοναχικού βίου, γιατί την ταπεινή εισήγησή μας την εκάματε απόφασή σας και αποδείξατε, για μία φορά ακόμη, ότι και τον Μοναχισμό αγαπάτε όπως του πρέπει και τους κτύπους της καρδιάς σας ταυτίσατε με εκείνους των ενασκουμένων πατέρων και μητέρων, που αποτελούν τη δόξα της Εκκλησίας μας και τους πνευματικούς πνεύμονές της, χωρίς τους οποίους η πνευματική ζωή των μελών της υστερεί και ζημιώνεται και ασφυκτιά.
Χαιρετίζω με ανείπωτη χαρά την παρούσα Σύναξή μας, η οποία πραγματοποιείται στον χώρο της ιστορικής Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου Πεντέλης και στο φιλόξενο Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας μας.
Και πως να μη χαίρεται κανείς, όταν ευρίσκεται ανάμεσα σε ανθρώπους που πασχίζουν μ’ έναν ασταμάτητο ισόβιο αγώνα να αναδειχθούν επίγειοι άγγελοι και ουράνιοι άνθρωποι; Πως να μη συγκινείται, όταν αναστρέφεται εκείνους τους ξεχωριστούς αζύγους, οι οποίοι εισέρχονται καθημερινά στον γνόφο της θείας παρουσίας του Θεού, αγγίζουν τα κράσπεδα της αγίας περιβολής του, αναπνέουν αδιάκοπα τον Σωτήρα Κύριο και των οποίων οι καρδιές λαμπαδιάζουν από εξιδιασμένη αγάπη προς τον Θεό, ενώ στο πρόσωπό τους αντανακλά η γαλήνη του παραδείσου;
Ο Μοναχός με άσκηση ποικίλη κατορθώνει να βλέπει τα αόρατα και να κατανοεί τα απερινόητα, γιατί είναι το σταμνί κάτω από τη βρύση του θείου ελέους που γεμίζει από την αφθόνως και αενάως βρύουσα θεία Χάρη.
Η αποστολή του είναι να αποτελεί το αντίβαρο έναντι κάθε μορφής εκκοσμικεύσεως της χριστιανικής κοινωνίας και παράδειγμα για τους κοσμικούς, ώστε να μη λησμονούν την ουράνια και μέλλουσα πατρίδα, «ής τεχνίτης και δημιουργός ο Θεός».
Με άλλα λόγια, ο Μοναχός αποτελεί αποκάλυψη θεία και δόξα της Εκκλησίας, αφού «καύχημα Εκκλησίας η μοναχική πολιτεία» κατά τον άγιο Ισαάκ τον Σύρο.
Παρά ταύτα, στις μέρες μας και αυτός δοκιμάζεται και ίσως αύριο δοκιμασθεί περισσότερο και αντιγράψει τη ζωή και τα κατορθώματα των Μοναχών άλλων εποχών, που τις «τρέμει ο λογισμός».
Είναι υποχρεωμένος να χάσει δικαιώματα ελευθερίας και να υποταχθεί σε νόμους συντεταγμένης πολιτείας, να τα διεκδικήσει η να τα υπερασπιστεί μέσα από επιταγές, είτε της Εκκλησίας, που οριοθετούν οι ιεροί Κανόνες, είτε της Πολιτείας, που προσδιορίζουν οι νόμοι της.
Όταν π.χ. δίδονται χρήματα στη Μονή, αυτή υποχρεούται να δώσει τη σχετική απόδειξη, είτε για την επιβαλλόμενη, στις μέρες μας προπάντων, διαφάνεια, είτε για τον έλεγχο της εφορίας.
Όταν αγοράζεις η εκποιείς, η εκτίμηση γίνεται από κοσμική αρχή με την παρουσία δικηγόρου η συμβολαιογράφου. Όταν ζημιωθείς, μπορείς να συγχωρήσεις και να δώσεις και το ιμάτιό σου, όταν, όμως, ζημιώσεις ακόμη και αθέλητα, θα ορκισθείς ενώπιον του δικαστηρίου η θα φυλακισθείς, μέχρι να «δώσεις και τον τελευταίο κοδράντη».
Ήδη, η ίδρυση των Ησυχαστηρίων απαιτεί προϋποθέσεις που δημιουργούν δυσφορία και εμπόδια για τους Μοναχούς, των οποίων η κύρια φροντίδα και ο διακαής πόθος είναι η βία της φύσεως, η ομοίωση με τον Θεό, η βαθύτατη και μόνη εμπειρία των ακτίστων θείων ενεργειών, «η βασιλεία του Θεού και η δικαιοσύνη Αυτού» και καθημερινός λογισμός τους το «σήμερον ουκ ελυτρώθην, αύριον λυτρούμαι» κατά τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο, μαζί με την αδιάκοπη προσευχή.
Για πολλά χρόνια έχουν σωρευθεί, δε λέγω προβλήματα, αλλά σοβαρά θέματα που αφορούν στα Ιερά Ησυχαστήρια και απασχολούν την Ιερά Σύνοδο, τους Σεβ. Ιεράρχες, ειδικούς Πανεπιστημιακούς διδασκάλους, το Υπουργείο Παιδείας ακόμη και τα Δικαστήρια.
Οι ειδικοί και αρμόδιοι διατυπώνουν όχι αντίπαλες η εχθρικές μεταξύ τους θέσεις, αλλά διαφορετικές απόψεις, οι οποίες δημιουργούν σύγχυση και δυσκολεύουν την ομαλή λειτουργία των Ιερών Ησυχαστηρίων.
Η 866/1974 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας στέκεται εμπόδιο για την ίδρυση άλλων Ησυχαστηρίων, αλλά και αυτή ερμηνεύεται ποικιλοτρόπως, ώστε η Διεύθυνση του αρμοδίου Υπουργείου άλλους φακέλους να επιστρέφει ανεπίτρεπτα στην Ιερά Σύνοδο και άλλους να προωθεί, και με αυτόν τον τρόπο να δημιουργούνται παράπονα, διαμαρτυρίες ακόμη και καταφορά για δήθεν αμέλεια της Ιεράς Συνόδου.
Ακόμη και μεταξύ των Ησυχαστηρίων των ήδη λειτουργούντων είτε νόμιμα είτε άτυπα διατυπώνονται εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, όπως π.χ. ότι τα Ησυχαστήρια δεν είναι Μονές και οι ιεροί Κανόνες δεν έχουν σ’ αυτά εφαρμογή, οι οποίες έγιναν φανερές από την επ’ εσχάτως σχηματισθείσα αλληλογραφία και την υποβολή ευάριθμων σχεδίων Κανονισμού.
Ο φόβος των ήδη λειτουργούντων, τροφοδοτούμενος από ανεύθυνες και εν πολλοίς κακόβουλες διαδόσεις περί δήθεν διαλύσεως αυτών η ψηφίσεως Κανονισμού επαχθούς και αυθαίρετου χωρίς τη γνώμη τους, έχει δημιουργήσει ένα βαρύ κλίμα, ως μη ώφελε, σε μία περίοδο δοκιμασίας του λαού και της Εκκλησίας μας, που απαιτεί, αν μη τι άλλο, την ομόνοια, την ενότητα, την ηρεμία και τη γαλήνη της ψυχής μας, ώστε εν καθαρά καρδία να υμνούμε τον Θεό και να αντιμετωπίσουμε την ενεστώσα ανάγκη.
Αναθέσαμε, λοιπόν, μία μόνο εισήγηση και μάλιστα σε Ηγούμενο Ησυχαστηρίου που διακρίνεται για τον κρυστάλλινο ορθόδοξο λόγο του, για τη γνώση του, το ήθος του και την εμπειρία του, για να δοθεί χρόνος να καταθέσετε και τις δικές σας απόψεις, ώστε φεύγοντας να έχουμε έτοιμο και, αν είναι δυνατό, άρτιο το σχέδιο του Κανονισμού, προκειμένου να υποβληθεί στην Ιερά Σύνοδο για την έγκριση.
Τελειώνοντας εκφράζω τις ευγνώμονες ευχαριστίες μου στα έντιμα και ξεχωριστά Μέλη της Συνοδικής Επιτροπής επί του Μοναχικού βίου και στον Γραμματέα αυτής για την άψογη συνεργασία μας και για τις πολύωρες και υπεύθυνες συνεδριάσεις, στις οποίες κατέθεταν με σοβαρότητα, υπευθυνότητα και διάκριση τις απόψεις τους, καθώς και στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θερμοπυλών κ. Ιωάννη, Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Πεντέλης, για τη φιλοξενία της Ημερίδας μας και εύχομαι αίσια την έκβαση αυτής.
