(Περ. «Σύνδεσμος»)

Αναδημοσίευση από το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Γρεβενών «Όσιος Νικάνωρ», τεύχος 301, Ιανουάριος 2011

Πιστεύω ότι η τωρινή  οικονομική κρίση, πού έχει επιβάλει δυσβάστακτες θυσίες στον μέσο πολίτη, είναι ακριβώς απότοκος του πολιτισμικού ελλείμματος.

Ποια είναι, όμως, τα συγκεκριμένα στοιχεία του πολιτισμικού ελλείμματος, στα οποία πρέπει να ανατρέξουμε για την ανίχνευση των αίτιων της κρίσης; Ασφαλώς δεν είναι, όπως υποστηρίζουν μερικοί, η νόθευση της εθνικής μας ταυτότητας από τους μετανάστες ή την Ευρώπη. Η εθνική μας ταυτότητα δια μέσου των αιώνων ήταν και πρέπει να παραμείνει πολυεθνική, όπως την όρισε πριν από 23 αιώνες ο Ισοκράτης: «Έλληνες καλούνται οι της ημετέρας παιδείας μετέχοντες». Το ζήτημα είναι: Έχει απομείνει ίχνος αυτής της παιδείας στην Ελλάδα σήμερα;

Η γλώσσα είναι από τους βασικούς φορείς πολιτισμού. Ποιες είναι οι συχνότερες λέξεις-κλειδιά στη σημερινή δημόσια συζήτηση: φοροδιαφυγή, εισφοροδιαφυγή, απάτη, λάδωμα, λαθρεμπόριο, διαπλοκή, διαφθορά, νομιμοποίηση αυθαιρέτων, καταπατήσεων, κλειστά επαγγέλματα, μαύρο χρήμα. Οι 7 στις 10 ήταν άγνωστες πριν από 50 χρόνια και εν πάση περιπτώσει δεν είναι δηλωτικές παιδείας. Αν ψάξουμε πάλι για την παιδεία με τη στενότερη έννοια, οι πάντες ομολογούν ότι δεν την βρίσκουμε ούτε με το φανάρι του Διογένους στη σημερινή Ελλάδα.

Τί είναι τα βασικά στοιχεία του σημερινού μας πολιτισμού; Άν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, θα συμφωνήσουμε εύκολα στον ακόλουθο κατάλογο:

Ανοχή κάθε παρανομίας, ιδίως δε της κλεψιάς: «Το λάδωμα» των κομμάτων και των πολιτικών θεωρείται φυσικό. Η προσπόριση του όγκου των εισοδημάτων σε μαύρο χρήμα, ζηλευτή μαγκιά. Για τις επιχειρήσεις, και μάλιστα του ημερησίου Τύπου, νομιμοποιείται κιόλας με τις «δαπάνες άνευ δικαιολογητικών». Οι ληστές και οι τρομοκράτες, πού κλέβουν και σκοτώνουν ανύποπτα θύματα, είναι «τα καημένα τα παιδιά» πού τα εξωθεί στο έγκλημα η κοινωνία. Τα κλεμμένα θέματα των εξετάσεων βγήκαν στη φόρα, επειδή φτάσαμε να το κάνουμε ακόμη και για διεθνή πτυχία.

Αναγωγή και κατοχύρωση της μετριότητας σε υπάτη «κοινωνική αξία». Μερικά παραδείγματα: Η αντικατάσταση των εξετάσεων με κλήρο για την είσοδο στα πρότυπα δημόσια σχολεία, πού λειτουργούσαν στη χώρα μας με λαμπρή επιτυχία επί ένα και πλέον αιώνα. Κατάργηση της βάσης του 10. Κατάργηση των γενικών διευθυντών, της κατ' επιλογήν προαγωγής των δημοσίων υπαλλήλων, της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. (Όλα αυτά τώρα τα επαναφέρουμε με μεγάλες, φυσικά, αντιδράσεις).

Η νομοθετική κατοχύρωση της κομπίνας και του μέσου. Τί χρείαν έχομεν μαρτύρων; Μόλις έληξε η επανάσταση των φορτηγατζήδων, ολόκληρης τάξης πού δημιουργήθηκε από το ρουσφέτι. Μόλις αρχίζει η περαίωση, συνεχίζεται η «τακτοποίηση των ημιυπαιθρίων», εξακολουθούν και βασιλεύουν οι φόροι και τα τέλη υπέρ τρίτων. Άπορων, άραγε; Όχι ασφαλώς. Άλλα, δικηγόρων, μηχανικών, ιατρών, διαφημιστών, ακόμη και των πεθαμένων προ 30ετίας λεμβούχων. Όλοι αυτοί συνταξιοδοτούνται ή και αμείβονται προνομιακά, εις υγείαν των κορόιδων, εντίμων φορολογουμένων.

Φοροκλέπτες, λιποτάκτες, καταπατητές δασών και ακτών, άλλοι παρανομούντες, ανταμείβονται από την πολιτική εξουσία, με τακτικές ρυθμίσεις κατά τις όποιες, με τον γενναιόδωρο (εις βάρος δημοσίου χρήματος όχι του δικού τους), σπόγγο σβήνει κάθε παρανομία τους, με αντικαταβολή ψιχίων. Με τέτοια πολιτική πώς περιμένουμε να υπάρχει φορολογική συνείδηση ή σεβασμός των νόμων, αφού το κράτος εμπράκτως λοιδορεί τους συνεπείς πολίτες ως βλάκες και τους τιμωρεί οικονομικά; Ως πότε θα κλείνουμε τα μάτια και θα σταυρώνουμε τα χέρια, μπρος σ' αυτήν την αθλιότητα πού μας βολεύει, αλλά θα τα ανοίγουμε διάπλατα και θα τσιρίζουμε οπότε κάποιος πει την αλήθεια, ότι είμαστε διεφθαρμένοι;

Ο «πολιτισμός» μας έχει φτάσει σε τέτοια κατάπτωση, πού όλους αυτούς τους απατεώνες τους εμφανίζει ως συμπαθείς τάξεις, πού περίπου «αμάρτησαν για το παιδί τους», για τη μικρομεσαία δουλίτσα τους, το οικοπεδάκι τους, το κεραμίδι τους, το φτωχικό τους και τα τοιαύτα. Και μετά μας φταίει η τρόϊκα! Άραγε, έχουμε καταλάβει σε ποια πωρωμένη αποχαύνωση έχομε περιέλθει ως λαός; Άραγε, κατανοούμε ότι η κρίση, η επιτήρηση των δανειστών μας, η δημοσιονομική μας ανασυγκρότηση δεν είναι το πρόβλημα, αλλά το σύμπτωμα μιας προμελετημένης βαριάς νόσου, πού οι ίδιοι επισύραμε επί της κεφαλής μας, όπως ο καπνιστής προσκαλεί τον καρκίνο;

Πιστεύω ότι είναι καθήκον κυρίως της πολιτικής, αλλά και κάθε άλλης ηγεσίας πού αυτοκολακεύεται με τον τίτλο, ιδίως δε της πνευματικής και εκκλησιαστικής, να μεταθέσει τη δημόσια συζήτηση σε αυτό το πεδίο. Εκεί είναι η ρίζα του κακού και η ελπίδα της ίασης. Αρκεί να γίνει με ειλικρίνεια και όχι διάθεση για άλλο ένα κουκούλωμα. Θα περίμενα η νεολαία να ξεσηκωθεί και να ανακαλέσει στην τάξη όλους τους συμβιβασμένους των μεγαλυτέρων γενεών, όλους αυτούς τους δωσίλογους της διαπλοκής πού έφεραν την πατρίδα μας σ' αυτό το χάλι, αντί να κάνει τις γελοίες καταλήψεις και να καταστρέφει τα σχολεία, για να σωρεύσει κι άλλο ακόμη δημόσιο χρέος στους ώμους της.

Μαθητής του Δημοτικού έζησα τη φρίκη του πολέμου, της Κατοχής, της πείνας και τα ακόμη οδυνηρότερα, πού ακολούθησαν με δική μας υπαιτιότητα. Έζησα βομβαρδισμούς, φώναξα «αέρα» στους κατακτητές, αντιμετώπισα πυροβόλα, πολυβόλα, με πήραν όμηρο. Δεν πάγωσα ούτε στιγμή γιατί είχα μέσα μου τη φλόγα της αγάπης στην πατρίδα και την ελευθερία. Τώρα τρομάζω γιατί δεν βλέπω αγάπη και πίστη. Δεν θέλουμε να σωθεί η δόλια η πατρίδα; Δεν τρομάζει η ποικιλώνυμη ηγεσία μας; Και αν τρομάζει, τί κάνει για να γειάνει τον σάρακα πού τρώει τα σωθικά μας;