Από το βιβλίο «ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΝΙΚΟΔΗΜΟ»

Σταχυολόγηση και διασκευή κειμένων

από τα «Πνευματικά Γυμνάσματα» του οσίου Νικόδημου του Αγιορείτου

Ιερά Μονή Παρακλήτου Ωρωπός Αττικής 1995

Ο Θεός είναι το άκρο αγαθό, πού πρέπει ν' αγαπάμε, ενώ η αμαρτία το άκρο κακό, πού πρέπει να σιχαινόμαστε και να μισούμε. Ο Θεός είναι εν' απέραντο πέλαγος τελειότητας, ενώ η αμαρτία είναι μια απύθμενη άβυσσος κακίας. Ο Θεός είναι αγαθό άπειρα καλύτερο απ' όλα τ' αγαθά, ενώ η αμαρτία είναι κακό άπειρα χειρότερο απ' όλα τα κακά. Η αμαρτία είναι η μεγαλύτερη τερατωδία και της τωρινής και της μέλλουσας ζωής. Ο Θεός δεν γνωρίζει κακό πιο φοβερό και πιο ενάντιο στη μεγαλειότητα και την αγαθότητα Του, από την αμαρτία. Και δεν μισεί τίποτ' άλλο, παρά μόνο την αμαρτία. Ο άδης, αν έφευγε απ' αυτόν η αμαρτία, δεν θα ήταν άδης πια αλλά παράδεισος. Κι αν η αμαρτία έμπαινε στον παράδεισο, δεν θα ήταν πια παράδεισος άλλ' άδης. Τόσο πικρό και δραστικό είναι το φαρμάκι της αμαρτίας!

Απ' αυτά πού είπαμε μέχρι τώρα, καταλαβαίνουμε πόσο αποστρέφεται ο Θεός την αμαρτία, πού είναι εχθρός της αγαθοσύνης Του. Κι εμείς, αγαπώντας αυτό το τέρας, πού λέγεται αμαρτία, γινόμαστε μισητοί στο Θεό, όπως είναι μισητή σ' Αυτόν και η αμαρτία, «εν ίσω γαρ μισητά Θεώ και ο ασεβών και η ασέβεια αυτού» (Σοφ. Σολ. 14:9).

Ας γνωρίσουμε λοιπόν την αθλιότητα μας και ας ταπεινωθούμε βαθιά. Ας ευχαριστήσουμε τον εύσπλαχνο Θεό, πού μας δίνει το χέρι Του και μας βοηθάει ν' αγωνιστούμε. Ας ενεργοποιήσουμε, τέλος, και τη δική μας θέληση, γιατί αν αυτή δεν ενωθεί με την ευσπλαχνία του Θεού, δεν είναι δυνατό ν' απαλλαγούμε από την αμαρτία. Πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα δυναμικά τη θέληση μας, παρακαλώντας το Θεό να τη γιγαντώνει με τη χάρη Του, για ν' αντιστεκόμαστε αποτελεσματικά στο κακό.

Η αμαρτία, επειδή είναι «παρά φύσιν κίνησις», όπως ορίζει ο άγιος Μάξιμος, στερεί τον ταλαίπωρο αμαρτωλό απ' όλα τα υπερφυσικά χαρίσματα και αγαθά. Νεκρώνει την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη του άνθρωπου στο Θεό. Στερεί την ψυχή από τη χάρη της δικαιώσεως και της υιοθεσίας, το μεγαλύτερο δώρο πού της έδωσε ο Θεός. Γυμνώνει την ψυχή απ' όλους τους μισθούς των προηγουμένων καλών της έργων. Αφαιρεί από τον άνθρωπο το χάρισμα πού του έδωσε ό Θεός, να είναι φίλος Του και παιδί Του. Και το σπουδαιότερο, εμποδίζει τον άνθρωπο να γίνει κληρονόμος της βασιλείας των ουρανών.

Η αμαρτία όμως, αφού αδειάσει την ψυχή απ' όλα τα παραπάνω υπερφυσικά αγαθά, τη γυμνώνει κι από τα φυσικά αγαθά. Της παίρνει δηλαδή την οξύτητα του Θεού, το φωτισμό και τη διάκριση του λογικού, την ευαισθησία της καρδίας, την ειρήνη των λογισμών και της συνειδήσεως, την καθαρότητα όλων της των δυνάμεων. Άλλα κι αυτό ακόμα το σώμα αδυνατίζει και ας αισθήσεις του μολύνει. Με δυο λόγια, η αμαρτία μεταβάλλει το ζωντανό ναό του Θεού (Β' Κορ. 6:16) σε σπήλαιο δαιμόνων και «κατοικητήριον δρακόντων» (Ίερ. 9:11).

Και μόνο αυτό; Επειδή, κατά το Μέγα Αθανάσιο (λογ. κατά Ελλήνων), «η αμαρτία και το κακόν ου γέγονε παρά Θεού, ουδέ εν Θεώ, ούτε εξ αρχής γέγονεν, ούτε ουσία τις εστίν αυτού» — είναι δηλαδή η αμαρτία κάτι ουσιαστικά ανύπαρκτο, ένα μηδέν — γι' αυτό εκμηδενίζει κι εκείνον πού την κάνει. Ο άνθρωπος πού δουλεύει στην αμαρτία, ζει μια ζωή ταραγμένη, όμοια μ' εκείνη του Κάιν, πού, αφού σκότωσε τον αδελφό του, έτρεμε ολόκληρος από φόβο. Του φαινόταν μάλιστα πώς έτρεμαν και τα βουνά και σάλευε η γη. Μ' ένα λόγο, η ζωή πού ζει ο άνθρωπος μετά την αμαρτία, δεν πρέπει να λέγεται ζωή αλλά θάνατος, η καλύτερα προοίμιο και αρραβώνας της μελλοντικής κολάσεως.

Ο Ιερός Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας τη Γένεση, λέει κάπου, ότι ο πόρνος ή ο μοιχός ή όποιος έκανε παρόμοια αμαρτία, ακόμα κι αν όλους κατορθώσει να τους ξεγελάσει, δεν περνάει με ηρεμία τη μέρα του. Φοβάται τις υποψίες, τρέμει τις σκιές, έχει μέσα στην ψυχή του συνεχή χειμώνα. Ο ύπνος του δεν είναι γλυκός. Το φαγητό του δεν το ευχαριστιέται. Είναι γεμάτος φόβους, από τους όποιους δεν μπορεί ν' απαλλαγεί με κανένα τρόπο.

Ύστερα απ' όλ' αυτά, ένας χριστιανός, φωτισμένος από τη λογική και την πίστη, δεν μπορεί παρά να μισήσει την αμαρτία.

Λοιπόν, αδελφοί μου, ας ντραπούμε για ό,τι κακό κάναμε ως τώρα, και ας αποφασίσουμε να μεταχειριζόμαστε πια μόνο για το καλό το σώμα μας, πού μας πλάνεψε και μας έριξε. Ας ζητήσουμε, τέλος, από το Θεό να μας χαρίσει δάκρυα και πνεύμα αληθινής μετάνοιας.

Ας συλλογιστούμε όμως και το κακό πού θα μας προξενήσει η αμαρτία στο μέλλον, δηλαδή την αιώνια κόλαση. Αν δεν αντέχουμε ούτε για μια στιγμή να μας αγγίξει λίγη φωτιά, πού όταν συγκριθεί με τις φλόγες του άδη είναι σαν φωτιά ζωγραφιστή, πώς θ' αντέξουμε να κατακαιγόμαστε μέσα στις αιώνιες φλόγες; Ο προφήτης Ησαΐας, στοχαζόμενος τ' ανέκφραστα βάσανα της άσβεστης φωτιάς της κολάσεως, αναφώνησε με μεγάλο φόβο και θαυμασμό: «Τις αναγγελεί υμίν, ότι πυρ καίεται; τις αναγγελεί υμίν τον τόπον τον αιώνιον;» (33:14).

Ας συλλογιστούμε, πόσο φοβερό πράγμα είναι να στερηθεί κανείς για πάντα ένα Θεό αγάπης και ελέους, πού φροντίζει να κάνει αιώνια ευτυχισμένη μια ψυχή.

Ας αποφασίσουμε λοιπόν ν' αντισταθούμε με γενναιότητα στους πειρασμούς, πού μας φέρνει ο διάβολος για να μας ρίξει στην αμαρτία. Κι αν χρειαστεί όχι μια, αλλά χίλιες ζωές να θυσιάσουμε, φτάνει να μην υποκύψουμε. Ας παρακαλέσουμε το Θεό να μας δυναμώσει με τη χάρη Του τόσο, ώστε να χύσουμε το αίμα μας καλύτερα, παρά να Τον πικράνουμε με νέες αμαρτίες.