Αυτό θα μπορούσε να πει κανείς ότι το σώμα από μόνο του προσαρμόστηκε στις ανάγκες του υλικού κόσμου, για να επιβιώσει στον υλικό κόσμο, ως ένα μέρος του υλικού κόσμου.

Ποια αισθητήρια όργανα όμως προσαρμόστηκαν σε πράγματα που είναι ανύπαρκτα στον υλικό κόσμο, όπως είναι το έμφυτο περί δικαίου αίσθημα;

Θα μου πείτε ότι το δημιούργησε ο εγκέφαλος.

Ο εγκέφαλος δέχεται τις πληροφορίες από τον έξω κόσμο μέσω των αισθητηρίων οργάνων και τις συνθέτει, όπως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ο οποίος συνθέτει τις πληροφορίες βάσει ενός προγράμματος.

Ο εγκέφαλος κατασκευάστηκε για να ανταποκριθεί στις ανάγκες για την επιβίωση του ανθρώπου στον υλικό κόσμο, ο οποίος συλλαμβάνεται από τον εγκέφαλο μέσω των αισθητηρίων οργάνων, της όρασης, της ακοής κλπ.

Με ποια αισθητήρια όργανα ο εγκέφαλος συλλαμβάνει τις πληροφορίες για το περί δικαίου αίσθημα ή για το αίσθημα του ωραίου και για χάρη ποιας προσαρμογής; Μήπως δεν ζουν τα ζώα και χωρίς το περί δικαίου αίσθημα;

Στον ίδιο υλικό κόσμο ζει κι ο άνθρωπος. Δεν θα μπορούσε να επιβιώσει ο άνθρωπος, όπως τα ζώα, χωρίς το αίσθημα του δικαίου;

Αξίζει να σημειώσουμε εδώ την άποψη του Καντ, ότι ο εγκέφαλος συλλαμβάνει τις σκέψεις, δεν τις δημιουργεί. Θυμάμαι έναν ποιητή που παρομοίαζε τον άνθρωπο, σαν ένα ψάρι που κολυμπάει μέσα στις σκέψεις.

Ο Καντ απάντησε στο ερώτημα, πως είναι δυνατόν να υπάρχει ζωή και μετά την καταστροφή του εγκεφάλου. Ο ίδιος είπε, πως αν ο άνθρωπος γνώριζε αυτό που είναι πραγματικά, δεν θα υπήρχε φόβος θανάτου.

Του Μόσχου Εμμανουήλ Λαγκουβάρδου