Μας απογοήτευσε η στάση των Γερμανών και της Ευρωζώνης, μας πίκρανε η ρωσική αδιαφορία, μας ενόχλησε η πλήρης εξαφάνιση του Γάλλου Προέδρου Ολλάντ από τα θέματα που μας αφορούν,  μας προβλημάτισε η επανενεργοποίηση της συνεργασίας Τουρκίας-Ισραήλ μετά από πάγωμα τριών ετών.

Καθημερινά λαμβάνουμε μαθήματα. Πρώτον ότι στις διεθνείς σχέσεις δεν υπάρχουν φιλίες και αισθήματα, παρά μόνον συμφέροντα και συμμαχίες πρόσκαιρες που μεταβάλλονται και μεταλλάσσονται. Δεύτερον ότι πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί απέναντι στις λαϊκίζουσες φωνές στην Ελλάδα και στην Κύπρο, οι οποίες κραυγάζουν να βρούμε λύσεις έξω από την Ευρ. Ένωση, χωρίς να μας υποδεικνύουν ποιες είναι αυτές οι λύσεις. Τρίτον, να γνωρίζουμε ότι το ενδιαφέρον πολλών χωρών για τους υδρογονάνθρακες της Αν. Μεσογείου θα φέρνει συνεχείς αλλαγές συμμαχιών και συνεργασιών και θα εντείνει την ανάμιξη των ισχυρών χωρών, ΗΠΑ, Ρωσίας και Γερμανίας, στο παιχνίδι γύρω από την ΑΟΖ. Τέταρτον ότι η Τουρκία, παρά τα σοβαρά εσωτερικά προβλήματά της (Ισλαμιστές, Κουρδικό, συλλήψεις στρατιωτικών) παραμένει μία ισχυρή δύναμη στην περιοχή και ακόμη περισσότερο έχει σωστή προβολή ισχύος. Πείθει ότι αξίζει να την έχει κάποιος σύμμαχο και αυτό προφανώς επηρεάζει τις αποφάσεις του Ισραήλ.

Τα μαθήματα αυτά καλό θα είναι να μας αφυπνίσουν. Αλλά δεν πρέπει να οδηγήσουν σε εθνική κατάθλιψη και σε αποδυνάμωση των προσπαθειών μας. Ο Ελληνισμός της Ελλάδος, της Κύπρου, των Βαλκανίων και της Ομογενείας έχει πολλά πλεονεκτήματα, αρκεί να τα αναγνωρίσει, και να τα αξιοποιήσει. Δεν πρέπει να παραιτηθούμε από την προσπάθεια οικονομικής, στρατιωτικής και διπλωματικής αναβαθμίσεως του ρόλου μας. Δεν πρέπει η κρισιμότητα των στιγμών να οδηγήσει σε ηττοπάθεια και συμπλέγματα μειονεξίας.

Μπορούμε να αναστρέψουμε το δύσκολο κλίμα. Ο Πολιτισμός μας, το επιστημονικό δυναμικό μας, το επιχειρηματικό μας δαιμόνιο, ο σημαντικός εμπορικός μας στόλος, το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων, ο ορυκτός και ενεργειακός μας πλούτος, είναι παράγοντες που μας δίνουν ελπίδα. Μείζων προϋπόθεση πάντως είναι η βελτίωση της ψυχολογίας μας. Να πιστέψουμε στον εαυτό μας.