Θεοφιλέστατε!
Σεβαστοί Πατέρες!
Αγαπητοί εν χριστώ αδελφοί!
Η Εκκλησία μας εορτάζει και τιμά σήμερα την ιερή μνήμη ενός από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς στη συνείδηση του λαού αγίους της ιερείς, του αγίου και ενδόξου ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, ο οποίος γεννήθηκε, μεγάλωσε και εκοιμήθη με μαρτυρικό θάνατο, κατά την περίοδο των ετών 90 μ.χ έως 202 μ.χ, στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας.
Η σημερινή εορτή όμως αδελφοί μου, είναι ιδιαιτέρα εορτή τόσο της πόλεώς μας όσο και ολοκλήρου της Ιεράς Μητροπόλεως Ηλείας, η οποία βρίσκεται κάτω από τη θαυματουργική προστασία και σκέπη του αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος έζησε, όχι μόνο κηρύττοντας με ιδιαίτερο ζήλο, το λόγο του Θεού στο ποίμνιό του, αλλά και ακολουθώντας το Θείο θέλημα στην προσωπική του ζωή.
Δεν σταμάτησε μπροστά σε οποιοδήποτε εμπόδιο την προσπάθειά του να φωτίσει τα λογικά πρόβατα της ποίμνης του, έτσι ώστε να αποφύγουν την πλάνη της ειδωλολατρείας και ν’ ακολουθήσουν τον αληθινό Θεό. Τον Θεό της αγάπης, της ισονομίας, της δικαιοσύνης.
Προκειμένου να το επιτύχει αυτό δεν δίστασε να φτάσει μέχρι το μαρτύριο και τον θάνατο, κερδίζοντας έτσι τον στέφανον της δόξης και της αγιωσύνης του Χριστού.
Τι εννοούμε όμως αγαπητοί μου με τον όρο αγιωσύνη; Τι είναι λοιπόν η αγιωσύνη;
Το πιο δύσκολο πράγμα είναι να ομιλεί κανείς για την αγιωσύνη. Γιατί ή αγιωσύνη δεν είναι λόγος, αλλά σιωπή και πράξη. Γι' αυτό η Εκκλησία ποτέ δεν ομιλεί για την αγιωσύνη θεωρητικά, αλλά πάντα προβάλλει την αγιωσύνη στα πρόσωπα των Αγίων. Η αγιωσύνη στην Εκκλησία δεν είναι ιδεώδες, αλλά ζωντανή και παρούσα πραγματικότητα. Η Εκκλησία δεν πιστεύει σε ιδεώδη, αλλά σε πράγματα και γεγονότα, που τα διαπιστώνει στη ζωή των προσώπων. Κι όταν λέμε πρόσωπα, εννοούμε τον θεό και τον άνθρωπο. Τα ιδεώδη είναι πλάσματα της διάνοιας, κενή άπατη της φιλοσοφίας και άπιαστες χίμαιρες. Αλλά η πίστη της Εκκλησίας δεν είναι φιλοσοφία και δεν είναι λόγος άπραγος, αλλά πράξη έλλογη. Και η αγιωσύνη δεν είναι νόμος και κανόνας, αλλά είναι ελευθερία και χάρη× δεν είναι σχήμα και τύπος, αλλά ζωή και ήθος, δεν είναι τέρμα και στάση, αλλά εγρήγορση και πορεία.
Όταν ή Εκκλησία σήμερα εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του άγιου Χαραλάμπους, θα περιμένατε ίσως να ακούσετε το βίο και την πολιτεία του. Και ο ομιλών θα έπρεπε να απαριθμήσει και να διηγηθεί τα θαύματά του, όσα έκαμε και όσα με τη χάρη του Θεού εξακολουθεί να κάνει. Όμως δεν είναι καθόλου εύκολο, μάλλον δε είναι και αδύνατο. Γιατί ή αγιωσύνη είναι μυστική και δεν περιγράφεται και τα θαύματα είναι τόσα πολλά, πού δεν απαριθμούνται. Τα έργα των Αγίων φαίνονται και δοξάζεται μ' αυτά ο Θεός, μα η ρίζα και η πηγή των έργων είναι βαθιά μέσα στον άνθρωπο και στη χάρη του Θεού, αθέατη στο μάτι και απρόσιτη στο λογισμό. Ο ήλιος ανατέλλει, μα κανείς δεν βλέπει τα βάθη του ορίζοντα απ' όπου αναδύεται, οι πηγές τρέχουν, μα οι δεξαμενές τους είναι αθέατες στα έγκατα της γης.
Το ίδιο κι ο βίος και η πολιτεία των Αγίων. Μπροστά στην αλήθεια των πραγμάτων ό άνθρωπος δεν ομιλεί ούτε συζητεί, αλλά θεάται και σιωπά. Όταν ομιλεί η αλήθεια των πραγμάτων δεν έχει σειρά να ομιλήσει ό άνθρωπος, αλλά μόνο για να ακούσει με ευγνωμοσύνη× γιατί η φωνή της αλήθειας των πραγμάτων είναι φωνή και αποκάλυψη Θεού. Όταν καπνιζότανε και τράνταζε το Σινά, ο λαός όχι μόνο δεν ομιλούσε μα ούτε πού άντεχε να ακούει τη φωνή του Θεού. Κι όταν ο Μωϋσής κατέβαινε από το βουνό με τις πλάκες του νόμου ο λαός θαμπωνότανε στη λάμψη του προσώπου του, κι αναγκαζότανε ο Προφήτης να καλύπτει το πρόσωπό του. Αυτή είναι η στάση του άνθρωπου μπροστά στο λόγο και την αποκάλυψη του Θεού, μπροστά στην αλήθεια των πραγμάτων. Εμείς ομιλούμε για την αγιωσύνη ως ιδεώδες, κι αγνοούμε την αγιωσύνη ως πράξη που διαρκώς γίνεται.
Συνήθως ομιλούμε για έναν ιδεατό κόσμο της αγιωσύνης προς τον όποιο θέλουμε να οδηγήσουμε τους ανθρώπους, ενώ οι άγιοι άνθρωποι είναι ο ζων και παρών κόσμος της αγιωσύνης. Δεν υπάρχει άλλη αγιωσύνη παρά ο Θεός και οι άγιοι άνθρωποι× η αλήθεια των πραγμάτων στο ήθος των προσώπων. Όχι στην ηθική, αλλά στο ήθος. Γιατί η ηθική είναι κι αυτή μια άλλη κατασκευή της διάνοιας, πού δεν έχει καμιά σχέση με το ήθος και την αγιωσύνη των προσώπων. Αυτό που λέμε ηθική είναι ένα σύστημα ηθικών κανόνων και νομικών διατάξεων. Αλλά το ήθος ξεπερνάει τούς κανόνες και τις διατάξεις, δεν μπαίνει σε σχήματα και καλούπια×είναι ζωή και ελευθερία. Η αγιωσύνη δεν είναι ηθική. Και οι άγιοι δεν είναι οι λεγόμενοι ηθικοί άνθρωποι, αλλά άνθρωποι με ήθος, άνθρωποι του Θεού. Γιατί το ήθος είναι ο Θεός μέσα στον άνθρωπο× «ήθος άνθρώπω δαίμων»[1], έλεγαν και οι αρχαίοι Έλλήνες. Οι άγιοι είναι οι άνθρωποι, που άγονται «πνεύματι Θεού»[2]. Δηλαδή, οι άγιοι κατέχονται και οδηγούνται από το Άγιο Πνεύμα.
Οι άγιοι της Εκκλησίας δεν είναι οι λεγόμενοι ήρωες. Οι ήρωες εκδηλώνονται και καταπλήσσουν, ενώ οι άγιοι φοβούνται και κρύβονται, «επιτελούντες αγιωσύνην εν φόβω Θεού»[3]. Οι άγιοι δεν προβάλλουν τον εαυτό τους, αλλά δίνουν «την μαρτυρίαν Ιησού Χριστού»[4], «είτε δια ζωής είτε δια θανάτου». Το μαρτύριο των αγίων είναι η ζωή και η δόξα της Εκκλησίας, είτε το μαρτύριο του αίματος είτε το μαρτύριο της συνειδήσεως, που είναι «χρονιώτερον και επιπονώτερον».
Οι δρόμοι της αγιωσύνης μπορεί μεταξύ τους να διαφέρουν, μα όλοι τους οδηγούν στο ίδιο τέρμα× ο κάθε δρόμος είναι μια πορεία κι ένα αγώνισμα με σκοπό, όπως γράφει ο Απόστολος Παύλος, το βραβείο «της άνω κλήσεως»[5].
Ας βάλουμε νοερά μπροστά στα μάτια μας την εικόνα της πορείας των Αγίων του Θεού στο δρόμο της σωτηρίας. Σηκώνοντας ο καθένας το Σταυρό του, πορεύονται ώσπου να φτάσουν στην τελείωσή τους. Επαναλαμβάνουν, ο καθένας για τον εαυτό του, τον λόγο του μεγάλου Αποστόλου Παύλου, «μεγαλυνθήτω Χριστός εν τω σώματί μου είτε δια ζωής είτε δια θανάτου»[6]. Και η Εκκλησία ύστερα τελεί τη μνήμη τους κι επαναλαμβάνει για τον καθένα «ξίφει τελειούται» ή «εν ειρήνη τελειούται». Αυτό δεν θα πει «τελευτά» ή «αποθνήσκει», αλλά ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ο κάθε άγιος φτάνει στο βαθμό της τελείωσής του. Η ημέρα της τελείωσης των αγίων δεν είναι ημέρα τελευτής ή θανάτου, αλλά γενέθλιος ημέρα× «τελευτήσαντος ανδρός δικαίου, ουκ όλλυται ελπίς× υιός γαρ δίκαιος γεννάται εις ζωήν…»[7] όπως μας λέγει η Αγία Γραφή.
Η Εκκλησία τιμά ως Αγίους τους Αποστόλους, τους Μάρτυρες, τους Προφήτες, τους Ιεράρχες, τους Οσίους και τους Δικαίους, δηλαδή τους «καλώς τον αγώνα τελέσαντας και την πίστιν τηρήσαντας». Εκείνους που έμειναν πιστοί μέχρι θανάτου κι έλαβαν από τα χέρια του αγωνοθέτη Θεού «τον στέφανον της ζωής»[8].
Ας προσευχηθούμε λοιπόν σήμερα να αξιώσει κι εμάς ο Πανάγαθος Θεός, ακολουθώντας το παράδειγμα του αγίου Χαραλάμπους, να ζήσουμε κατά Χριστόν και να δίνουμε καθημερινή μαρτυρία υπέρ Χριστού, και τότε να είμαστε βέβαιοι ότι θα λάβουμε κι εμείς «το βραβείο της άνω κλήσεως» και «τον στέφανον της ζωής».
Ο Θεός, δια πρεσβειών του αγίου Χαραλάμπους, να χαρίζει στον καθένα προκοπή υλική και πνευματική, υγεία, χαρά και ειρήνη, που τόσο λείπουν, από τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε, ιδιαίτερα στις ημέρες μας.
Χρόνια πολλά και ευλογημένα σε όλους σας!
[1] Ηρακλ. Απόσπ. 119 D.K.
[2] Ρωμ. 8, 14.
[3] Β΄ Κορ. 7,1.
[4} Απ. 1,2.
[5] Φιλιπ. 3,14.
[6] Φιλιπ. 1,20.
[7] Παροιμ. 11,7.19
[8] Ιακ. 1,12.
π. Γεωργίου Κάμπρα, Θεολόγου,
Εφημερίου Ιερού Ναού Αγίου Νικολάου Λανθίου Ι. Μ. Ηλείας
