Καθηγουμένου Ι. Μ. Αγίου Ιγνατίου - Λειμώνος Λέσβου
από το βιβλίο του «Εορτοδρόμιον»
***
Επίσκοπος, Συγγραφέας και Άγιος
«Ο Δωρόθεος, καν φραγγελώμαι λέγει, λείπουσι πολλά προς τα Χριστού μου πάθη».
«Εκ παιδός οίδε τα ιερά γράμματα, τα δυνάμενα σοφίσαι», αγαπητοί μου, κάθε ένα πού τα κατέχει, ό σημερινός άγιος Δωρόθεος.
Δώρο Θεού γι' αυτόν η επιστήμη και η μάθησι, άλλα δώρο Θεού κι αυτός για την εκκλησία τη στρατευόμενη.
Ημπορούμε να ειπούμε ότι ήταν ένας μεγάλος ιστοριοδίφης πού αναμόχλευε μέσα στη μνήμη του και με τη γραφίδα του στα ιερά του συγγράμματα, ολόκληρη την ιερή ιστορία των αγίων της πίστεως ανδρών και μάλιστα των Αποστόλων και Προφητών.
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο Συναξαριστή του σημειώνει για τον άγιο Δωρόθεο: «ο Άγιος ούτος πηγαίνοντας εις την Ρώμην έμαθε τα περί των Αγίων Αποστόλων Αριστάρχου, Πούδη και Τροφίμου και με Ρωμαϊκήν, ήτοι Λατινικήν γλώσσαν τα έγραψε και τα αφήκεν εις υπομνήματα. Ου μόνον δε έγραψε δια τους Αποστόλους τούτους, άλλα και δια πολλούς Αγίους, προς τούτοις ιστόρησε και δια τους Ιερούς Προφήτας. Έγινε γαρ ο Άγιος δια την ευφυΐαν και αγχίνοιάν του φιλομαθής και πολυΐστωρ, ως άλλος ουδείς.
«Πολύς εν λόγοις —λοιπόν— και συγγραφεύς ίστορικώτατος» κοαά τον θεοφύλακτο Βουλγαρίας. Νεαρώτατος ό Δωρόθεος εκλέχθηκε και άναδείχτηκεν επίσκοπος της μεγάλης τότε πόλεως Τύρου της Φοινίκης.»
Μεγάλη ευλογία και εύνοια από το Θεό ήταν για την Τύρο η εκλογή και τοποθέτηση του «δυνατού εν έργοις και λόγοις» Δωροθέου. Αναδείχτηκεν αληθινός πατέρας και διδάσκαλος και ποιμένας φιλόσοφος πού με σοφία και σύνεσι επηδαλιουχούσε την ολκάδα της τοπικής του εκκλησίας και με άγρυπνο διάθεσι εφύλαττε τα πρόβατα της ποίμνης του από την αρπαγή και την κατακρεούργηση εκ μέρους των αιρετικών και απίστων. Ο Θεός μάλιστα τον εκράτησε πάμπολλα χρόνια ποιμένα και οδηγό του ποιμνίου του γιατί έπρεπε να βρή και στο πρόσωπο του την υλοποίησί του το προφητανακτοδαβιτικό λόγιο: «έτι πληθυνθήσονται εν γήρει πίονι του αναγγείλαι...»
Και ενώ τω 303 έγινεν επίσκοπος επί Μαξιμιανού του Ρωμαίου αυτοκράτορος εγνώρισε και εδοκίμασε και το βίο και την πολιτεία πολλών διαδόχων του μέχρι του Ιουλιανού του Παραβάτου και εποίμανε συνολικά την Επαρχία του 58 ολόκληρα χρόνια μέχρι της ηλικίας των 107 ετών.
Εφ' όσον δε τόσους αντίθετους μεταξύ τους και αντίθεους αυτοκράτορες συνάντησε κατά την μακρά του ποιμαντορία, φυσικόν ήταν να μην ήταν εκείνη η ποιμαντορία του πάντοτε ευτυχής και ανέφελος.
Εγνώρισε λοιπόν ο άγιος διωγμούς και εξορίες και επί Διοκλητιανού και επί Ιουλιανού του Παραβάτου.
Τόπος της εξορίας του ήταν η Δυσσόπολι της Θράκης όπου επιδόθηκε με περισσότερη άνεσι στις ιστορικοθεολογικές του μελέτες. «Εσύνθεσε -λοιπόν- πολλά και ψυχωφελή συγγράμματα Ελληνικά και Λατινικά, με σπουδήν φιλόπονον και με επιτηδειότητα της φύσεως, τα όποια άφηκεν ως πατρικήν κληρονομίαν εις την εκκλησίαν του Χριστού» κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.
Επί Ιουλιανού του Παραβάτου επαναλήφθηκεν η εξορία του και εδέχτηκε στο πολύπαθο του και γεροντικό του σώμα πολλές τιμωρίες και βάσανα από τους άρχοντες εντολοδόχους του Ιουλιανού. Βαστάζοντας δε ο άγιος στο μαρτυρικό του σαρκίο τα στίγματα του Κυρίου Ιησού παρέδωκε το πνεύμα κάτω από τα τυραννικά παθήματα και κτυπήματα και έτσι έφθασε κοντά στον Αρχηγό της πίστεως και τελειωτήν Ιήσουν, από τον όποιον και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου όπως και όλοι οι άλλοι «οι ηγαπηκότες την επιφάνειαν Αυτού».
Πολλοί πάντως οι τίτλοι του σημερινού αγίου, αγαπητοί μου αδελφοί, Επίσκοπος και πατήρ της Εκκλησίας, ποιμένας, Διδάσκαλος αυτής, Εκκλησιαστικός συγγραφέας και Μάρτυς, μάλιστα δε Ιερομάρτυς.
Και όλα αυτά τα επίθετα και οι τίτλοι τιμής του αγίου Δωροθέου κατ' αξίαν του απενεμήθησαν ως δώρα παρά του τρισάγιου Θεού.
Για μας όλους ένα επίθετο υπάρχει, το επίθετο «Χριστιανός». «Μέγα μοι εστίν ότι εκλήθην χριστιανός» λέγει ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής. Το αισθανόταν — και έτσι είναι — μεγάλη τιμή ότι ο Χριστός μας, ο αρχηγός της πίστεως μας καταδέχτηκε και μας έδωσε το όνομα του και λεγόμαστε Χριστιανοί και «χριόμεθα ελαίω Θεού».
«Ημείς δε νουν Χριστού έχομεν», λέγει ο Απόστολος των εθνών. Πόσο μεγάλη η τιμή και η εύνοια να προσφέρεται δωρεάν σ' εμάς ο νους του Χριστού και η αγία του καρδία, να δίνεται σ' εμάς το όνομά Του το άγιο και υπερύμνητο και η χρίσις των χαρισμάτων του.
Άραγε πόσοι την αισθανόμαστε αυτή την τιμή!
Και πιο πέρα ακόμη, πόσοι επιθυμούμε και την άλλη τιμή, να λεγώμαστε, απόστολοι, μάρτυρες, προφήται, ιεράρχαι, όσιοι και δίκαιοι, ομολογηταί και απολογηταί και κάθε άλλο ιερό και θειο προσωνύμιο να παίρνωμε δωρεάν και κατά χάριν από το Χριστό;
Οι άγιοι με αγώνες και θυσίες έλαβαν τους τίτλους αυτούς της τιμής άλλ' εγώ φοβούμαι ότι εμείς - οι περισσότεροι δηλαδή - και χωρίς θυσίες και αγώνες δεν στέργομε να ονομαζόμαστε μάρτυρες, όσιοι, ιεράρχαι, δίκαιοι, αλλά στέργομε και αγαπούμε τα ονόματα του μάταιου κόσμου.
Εμείς λοιπόν είμαστε «οι φρεναπάται και ματαιολόγοι» της καθολικής επιστολής που αγαπούμε όχι μόνο να λαλούμε τα μάταια αλλά και τα ονόματα τα μάταια και πού δεν ζηλεύαμε «τα χαρίσματα τα κρείττονα» και την «καθ' υπερβολήν οδόν» την οδόν της θυσίας και της αγάπης, το δρόμο της δημιουργίας και της προσφοράς.
Άμποτε αγαπητοί να γίνωμε όλοι μας Δωρόθεοι, δώρα Θεού προς τον κόσμο, προικισμένοι με τα δωρήματα του ουρανού τα τέλεια και αντιδωρούμενοι εις τον Θεόν μεν τον αίνο και τη δοξολογία εις δε τους συνανθρώπους μας την αγάπη και την ευσπλαχνία χωρίς της οποίας αδύνατο να ευαρεστήσωμε στο Θεό.
